چەند زانیاریێن گرنگ ل سەر ڤایروسێ نوی، جورێ – دەلتا Delta varient

ڤایروسێ دەلتا چیە و چاوا پەیدابوویە؟
ئەڤ جورێ ڤایروسی گوهۆڕینەکا نوویە ژ ڤایروسا کوڤید-19، ئانکو SARS-CoV-2 ، لدەمێ دابەشبوونا ڤایروسان گوهۆرینێن نوی د شەریتا ترشیێ DNA ئانکو (سەنتەرێ هەلگرتنا هەموو زانیاری و سالوخەتێن ڤایروسی) دا دروست دبن و دبنە ئەگەرێ سالوخەتێن نوی و یێن جیاواز ژ ڤایروسێ دایک، ئەڤ جورێ نوی یێ دەلتا کو دهێتە نیاسین ب جورێ B.1.617.2، بو جارا ئێکێ ل وەڵاتێ هندێ هاتیە ڤەدیتن، بشێوازەکێ بلەز و بساناهیتر بەلاڤ دبیت، و دبیتە ئەگەرێ نڤاندنا ژمارەکا زورتر یا نەخوشان ل نەخوشخانان، بڤی شێوەی دگەل زێدەبوونا نڤاندنا نەخوشان ئەگەرێ زێدەبوونا رێژا مرنێ بلندتردبیت.

دەرکەفتنا نیشانێن وێ دچاوانن؟
بەهرا پترا نیشانێن دەلتایێ وەک ڤایروسێ جورێ بەری وێ یە، سەرئێشان، نەمانا هەستێ بێهنێ، تا و خوهدان، کوخکەکا بەردەوام، کولبوونا گەوریێ و تەنگە نەفەسی..

ئەرێ ئەڤ جورە مەترسیدارترە ژ جورێ بەری وێ؟
بەلێ، دگەل زێدەبوونا ژمارا نەخوشان، زێدەبوونا ژمارا نڤاندیا ل نەخوشخانا و پێدڤیبوونا نەخوشی ب نۆشدارا و یەکا ڤەژاندنا چر (عنایه‌ مركزه‌) و بەڵاڤبوونا ڤایروسی بشێوەكێ بلەزتر، دبیته جهێ مەترسیەكا زورتر كو ژمارا مرنێ زێدەتر ببیت، ڤەكولینێن سەرەتایی و یێن نوی دیاركریه كو دبیت ئەگەرئ رێژا مرنێ زێدەتر لێ بهێت ژ جورێ یا بەری وێ ب شێوەیەکێ بەرچاڤ.

ئەرێ ئەڤ ڤاكسینێن بەردەست دشێن مە پارێزن ژ ڤی ڤایروسی؟
بەلێ، بێگومان ل دووڤ ڤەکولینێن بەردەست، هەموو جورێن ڤاکسینێ پشتی قورچکا دوێ دهێنە وەرگرتن ب رێژەیەكا زور باش دێ نەساخی پارێزیت ژ ڤایروسێ نوی و رێژا تووشبوونێ ئانکو نڤاندنێ کێمتر لێکەت، لێ پشتی بورینا ١٤ روژا ژ قورچا دوێ بەرگریا لەشی بهێز دبیت دژی ڤایروسی و كارا دبیت.

ئەرێ پشتی قورچا (جورعا) دوویێ ژی یا ڤاكسینێ ئەگەرێ تووشبوونێ هەیه ب ڤایروسی؟
به لێ، ڤاكسین رێژا تووشبوونێ كێمتر دكەت ب رێژەیەكا گەلەك باش و بەرچاڤ، لێ ئەڤه هندی ناگەهینیت كو ب تەمامی دێ ته پارێزیت ژ ڤایروسی، لەوا یا پێدڤیه رێنمایێن تەندروستی بهێنه بجهـ ئینان بەری ڤاكسینێ و پشتی ڤاكسینێ ژی.

حەفت رێکێن گەلەک گرنگ یێن خۆپاراستنێ ژ ڤی ڤایروسی ؟!
(١)-خوە دویركرن ژ جهێن قەرەبالغ و كۆم.
(٢) كرنا ماسكا بتایبەت ل جهێن قەرەبالغ و دەمێ سەرەدەریێ دگەل کەسێن گومانلێکری دکەن.
(٣) خوە ژێک دویرکرن.
(٤) دەست شوشتن.
(٥) لدەمێ تووشبوونێ وەرگرتنا چارەسەریا نۆشداری بشێوەیەکێ دروست.
(٦) دگەل دەرکەفتنا نیشانان زوی و بلەزتر سەرەدانا نۆشدارێن تایبەتمەند بکەن.
(٧) گرنگترین رێک وەرگرتنا هەردو قورچێن (جورعێن) ڤاکسینێ یە.

ساخلەمیا خوە و خوشێڤیێن خوە ب گرنگ ڤە وەربگرن، دساخله م و دپاراستی بن.

د. صفوان محسن محمد
نوژدارێ نیشتەجێ